Altyapı Nasıl Yazılır? TDK'ye Göre Doğru Yazımı

Türkçede birleşik ya da ayrı yazım kararsızlıkları sık görülür. “Altyapı” da bu karışıklığa düşülen kelimelerden biridir. Kulağa basit gelse de, doğru yazımı hem dilbilgisel hem de anlam açısından fark yaratır. Günlük yaşamda “alt yapı” şeklinde ayrı yazanlar oldukça fazladır; ancak Türk Dil Kurumu (TDK) bu konuda oldukça nettir.

Doğru Yazımı: Altyapı

TDK’ye göre doğru yazım birleşik olan altyapı biçimidir.
Bu kelime, “alt” ve “yapı” sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir ve “bir sistemin ya da kurumun işleyebilmesi için gereken temel düzen” anlamına gelir. Bu tür birleşmelerde iki kelime, anlam bakımından bütünleştiğinde ayrı değil, birleşik yazılır.

Örnek cümle:
— Yeni konut projesinin altyapı çalışmaları tamamlanmadan inşaata başlanmadı.

Burada “alt yapı” şeklinde yazmak, dilbilgisel olarak yanlıştır çünkü “alt” kelimesi tek başına bir sıfat gibi kalır ve anlam bütünlüğü bozulur.

Yanlış Yazımı: Alt yapı

“Alt yapı” ayrı yazıldığında, “yapının alt kısmı” gibi fiziksel bir anlam çıkar. Ancak Türkçede bu kullanıma özel ayrı bir kavram bulunmaz; bu nedenle “alt yapı” ifadesi hem TDK’ye göre hem de anlam bakımından yanlıştır.

Yanlış örnek:
— Şehrin alt yapısı yenilendi.
Bu şekilde kullanmak, hem yazım yanlışıdır hem de TDK sözlüğünde yer almamaktadır.

Anlam ve Kullanımda Dikkat Edilmesi Gerekenler

“Altyapı”, genellikle şehir planlaması, bilişim sistemleri, ulaşım ağları veya eğitim kurumları gibi alanlarda kullanılır.
Kelimede kastedilen, bir şeyin temel düzeni ya da destek sistemidir.
Benzer şekilde “üstyapı” da birleşik yazılır. Bu ikili genellikle karşıt kavramlar olarak birlikte kullanılır:

Örnek:
— Ülkenin altyapı ve üstyapı yatırımlarına büyük önem veriliyor.