Geri Dönüşüm Nasıl Yazılır? TDK'ye Göre Doğru Yazımı
Geri dönüşüm, hem çevre bilincinin temel taşlarından biri hem de sürdürülebilir yaşamın vazgeçilmez bir parçası olarak son yıllarda daha fazla gündemde yer almaya başladı. Fakat bu kavram gündelik hayatta sık kullanılsa da, nasıl yazılması gerektiği konusunda zaman zaman kafa karışıklığı yaşanabiliyor. Dil bilgisi açısından doğru yazımı bilmek hem içerik üreticileri hem öğrenciler hem de resmi yazışmalarla uğraşanlar için önemli. Bu nedenle TDK’nin kabul ettiği yazım biçimine dayanarak hangi kullanımın doğru olduğunu açıklığa kavuşturmak, kullanıcıya hem dilsel doğruluk hem de pratik bir yönlendirme sunar. Bu yazıda kelimenin doğru yazılışını, yanlış formla arasındaki farkları ve örnek kullanımlarını detaylı bir şekilde ele alıyoruz.
Doğru Yazım: “Geri Dönüşüm”
TDK’ye göre bu kavram iki kelime halinde yazılır. “Geri” bir yön ya da durum bildirirken, “dönüşüm” ise bir şeyin başka bir şeye çevrilmesi, değişmesi anlamına gelir. Bu iki kelime anlamca birleşse de yazım açısından ayrı kalır. Türkçede anlam birlikteliği olan birçok kelime ayrı yazılır ve “geri dönüşüm” de bunun tipik örneklerinden biridir.
Ayrı yazılmasının nedeni, kelimelerin bağımsız anlamlarını korumasıdır. “Geri” tek başına bir yön veya önceki hâle dönme bildiren bir sözcükken, “dönüşüm” tek başına da kullanılabilen bir isimdir. Bu tür kelime grupları bitişik yazılmaz.
Bir örnek cümle şöyle olabilir
“Şirket, geri dönüşüm konusunda yeni bir proje başlattı.”
Bu kullanım hem TDK’ye uygundur hem de yazım açısından doğrudur.
Yanlış Yazım: “Geridönüşüm”
“Geridönüşüm” şeklindeki bitişik kullanım, günlük hayatta zaman zaman görülse de TDK tarafından kabul edilen bir yazım değildir. Kelimenin tek bir bütünmüş gibi yazılması, Türkçenin genel yazım kurallarıyla uyuşmaz. Çünkü burada kelimeler anlamlarını korur ve birleşik kelime oluşturacak bir yapı ortaya çıkmaz.
Yanlış olmasının temel gerekçesi, “geri” sözcüğünün bir ön ek gibi davranmamasıdır. Türkçede “geri” kelimesi başka sözcüklerle bitişerek yeni anlam oluşturmaz; her zaman bağımsız bir kelime olarak işlev görür. Bu nedenle “geridönüşüm” yazımı hem biçimsel hem anlamsal açıdan sorunludur.
Bu yanlış kullanıma örnek
“Geridönüşüm ülkemizde yaygınlaşmalı.”
Bu cümledeki yazım şekli hatalıdır ve doğrusu “geri dönüşüm” olmalıdır.
Dilin inceliği, bazen böylesine basit görünen kelimelerde bile kendini gösteriyor. Doğru kullanım, hem profesyonel yazılarda hem akademik metinlerde hem de dijital içeriklerde dikkat edilmesi gereken bir detaydır. Yazım doğruluğu, metnin güvenilirliğini ve ciddiyetini de artırır. Kelimenin TDK’ye göre doğru yazımı “geri dönüşüm”dür ve bu bilgi günlük yaşamdan resmi yazışmalara kadar geniş bir alanda pratik bir rehber görevi görür.