Geri Zekalı Nasıl Yazılır? TDK'ye Göre Doğru Yazımı
Türkçede bazı sıfat tamlamaları zamanla birleşik yazıma doğru kayarken bazıları anlam bütünlüğü korunarak ayrı bırakılır. “Geri zekalı mı gerizekalı mı?” sorusu da tam bu ayrımın merkezinde duruyor. Günlük hayatta çok sık duyulan bu ifade, çoğu zaman otomatik şekilde bitişik yazılsa da bazı dilbilgisi kaynakları tam tersine, kelimenin doğru biçiminin ayrı yazıldığını vurguluyor. Bu da özellikle yazı dilinde doğru kullanım arayan kişilerde kafa karışıklığına yol açıyor. Aşağıda, bu ifadenin neden ayrı yazılması gerektiğini, örnek cümleleri ve hatalı biçimin neden doğru kabul edilmediğini detaylarıyla bulabilirsiniz.
Doğru Yazım: Geri zekalı
“Geri zekalı” ifadesi, anlamca kaynaşmış bir birleşik kelime değil; iki kelimenin oluşturduğu bir sıfat tamlamasıdır. Bu nedenle boşluk olmadan yazıldığında kelimenin yapısı bozulmuş olur. Türkçede “geri kalmış, geri dönük, geri planda” gibi örneklerde olduğu gibi “geri” sıfat görevinde öne gelir, ardından nitelediği kelime yer alır. Burada da “zekalı” kelimesi “geri” ile nitelendiğinden doğru biçim ayrı yazılmalıdır.
Günlük kullanımda bir örneğe bakarsak:
“Onu küçük düşürmek için geri zekalı demek doğru bir davranış değildir.”
Bu cümlede ifade ayrı yazıldığında hem dil bilgisi kurallarına uygun olur hem anlam daha temiz biçimde korunur. Bu nedenle bazı güncel yazım tercihleri ve medya kaynaklarında ayrı yazımın doğru biçim olarak kabul edildiğini görmek mümkündür.
Yanlış Yazım: gerizekalı
“Gerizekalı” şeklindeki bitişik yazım yaygın bir alışkanlık olsa da dilbilgisel açıdan uygun değildir. Çünkü bu biçimde iki ayrı kelime birleşik bir kavram gibi değerlendirilir ki bu, kelimenin gerçek yapısına uymaz. “Geri” kelimesi burada anlam daralması yaşamaz; hâlâ sıfat niteliğini korur. Bu da birleşik bir kelime ortaya çıkmadığı anlamına gelir.
Örnek:
“Onu gerizekalı diye yazmak imla açısından yanlıştır.”
Bitişik yazım özellikle internet aramalarında sık görünse de doğru kabul edilmez.
Dil zamanla değişse de, kelimelerin yapısal mantığını anlamak doğru kullanımı kolaylaştırır. “Geri zekalı” ifadesinin ayrı yazılması, hem Türkçenin sıfat tamlaması kurallarına hem de güncel kaynakların tercihine dayanır. Bu nedenle yazı dilinde boşluklu biçimi kullanmak en sağlıklı seçimdir.