Entelektüel Nasıl Yazılır? TDK'ye Göre Doğru Yazımı

Kelimeler bazen sessiz bir sınav gibidir; telaffuza güvenirsin ama yazılışında elin titrer. “Entelektüel / entellektüel” ikilisi de tam bu tuzağa düşüren sözcüklerden. Yabancı kökenli olduğu için kulağımız Fransızcadaki biçime kayar, fakat Türkçede doğru yazım TDK’nin kabul ettiği şekle göre belirlenir. Kafa karışıklığı da tam burada başlar: çift l mi olacak, tek l mi? Araya fazladan bir e mi girecek? Gel bunu adım adım çözelim.

TDK sözlüğünde bu kelime, zihinsel üretim yapan, düşünsel birikim sahibi kişiler için kullanılan bir isim olarak geçer. Yani bir düşünce insanını, bir kültür taşıyıcısını anlatır. Türkçenin düzenini korumak adına TDK, bu sözcüğün yazımını sade ve yerleşik biçimde kabul eder. Kulağa karmaşık gelse de yazılışı aslında oldukça nettir.

Aşağıda hem doğru yazımı hem de yanlış biçimin neden hata sayıldığını açıklayalım. Böylece yalnızca sözlük bilgisini değil, mantığını da kavramış olursunuz.

Doğru Yazım: Entelektüel

TDK’ye göre kelimenin doğru yazılışı “entelektüel” şeklindedir. Yani tek l, tek e ve sondaki “tüel” bölümü birlikte okunur. Bu biçim Türkçede kabul gören, yazılı basında da yerleşmiş kullanımdır.

Kelimenin kökeni Fransızca intellectuel olsa da Türkçeye uyarlanırken gereksiz harf yığılmaları atılmıştır. TDK’nin sadeleştirme ilkeleri göz önüne alındığında bu çok doğal bir dönüşüm. Türkçede çift “ll” biçimi yerine tek “l” tercih edilir; ayrıca fazladan bir “e” türemesine de izin verilmez.

Bir örnek cümle:
“Bu tartışmada en çok katkıyı, geniş okuma birikimi olan entelektüel kişiler sundu.”

Bu kullanım hem anlam hem de yazım bakımından yerindedir.

Yanlış Yazım: Entellektüel

Bu biçim —“entellektüel”— kulağa yabancı dile daha yakın geldiği için zaman zaman sosyal medyada, bloglarda ya da eski metinlerde karşımıza çıkar. Ancak TDK’ye göre yanlıştır.
Neden?
Çünkü kelimeye fazladan bir l ve bir e eklenerek Türkçedeki sadeleşmiş yapı bozulur. Ayrıca yerleşik yazım kuralı dışına çıkarak anlam açısından da karmaşa yaratır; aynı kelime iki farklı biçimde dolaşıma girdiği için tutarlılık kaybolur.

Kısacası, Türkçenin yazım sistemine uygun olmadığı için bu biçim kabul edilmez.